Matsalar Tsaro a Kano: A farkon makon nan ne wasu ƴan bindiga suka far wa ƙauyen Faruruwa da ke yankin ƙaramar hukumar Shanono a jihar Kano, inda suka yi garkuwa da mata biyar ciki har da masu shayarwa.
Bayanai daga yankin sun tabbatar da cewa ƴan bindigar ɗauke da miyagun makamai sun auka ƙauyen da tsakar dare, inda suka rika shiga gida-gida kafin daga bisani su yi awon gaba da matan.
A cewar mazauna yankin, harin ya jefa al’umma cikin tashin hankali da fargaba, musamman ganin yadda irin wannan lamari bai saba faruwa a yankin Kano ba.
A makon da ya gabata ma, jami’an tsaro sun samu nasarar hallaka wasu ƴan bindiga da suka kai hari a ƙaramar hukumar Shanono.
Jihar Kano – wadda ta fi kowacce jiha yawan al’umma a Najeriya – ta dade ba a san ta da matsalar ƴan bindiga masu garkuwa da mutane ba. Sai dai a ‘yan shekarun nan, ta fara fuskantar hare-hare musamman a yankunan da ke iyaka da jihar Katsina wadda ke fama da matsalar tsaro.
Wasu mazauna yankunan sun zargi cewa ƴan bindigar daga jihar Katsina ne ke tsallako zuwa Kano sakamakon sulhun da wasu al’umomin Katsina suka yi da su.
Girman Matsalar Tsaro a Kano
Dakta Kabiru Adamu, shugaban kamfanin Beacon Security mai nazarin harkokin tsaro a ƙasashen yankin Sahel, ya bayyana cewa matsalar tsaro a jihar Kano ta fara girma fiye da yadda ake tunani, kuma lokaci ya yi da gwamnati za ta dauki mataki mai ƙarfi.
Ya ce duk ƙauyukan da ke iyaka da jihohin Katsina da Kaduna na cikin barazanar hare-haren ƴan bindiga.
“Haka ma ƙauyukan da suka yi iyaka da dazukan Falgore da sauran dazukan da ke ratsa Kano da Katsina suna cikin haɗari,” in ji shi.
Ya ƙara da cewa, kodayake ba su da cikakkiyar ƙididdiga kan yawan hare-haren da aka kai a Kano, amma tabbas akwai ƙaruwa sosai a baya-bayan nan.
Me Ya Janyo Ɓullar Matsalar Tsaro a Kano?
A cewar Dokta Kabiru Adamu, akwai abubuwa uku da suka haddasa wannan ƙaruwa:
Matsin Lambar Jami’an Tsaro a Jihohin Makwabta:
Ya bayyana cewa yadda jami’an tsaro suka matsa wa ƴan bindiga a jihar Katsina ya sa da dama daga cikinsu suka tsere zuwa Kano, inda babu irin matakan tsaro masu tsauri.
“A Katsina akwai tsauraran matakai, amma a Kano babu sosai saboda an ɗauka cewa jihar ba ta da babbar matsalar tsaro. Wannan ya sa ƴan bindigar suka karkata zuwa can,” in ji shi.
Sulhu da Ƴan Bindiga a Katsina:
Ya ce sulhun da wasu al’umomin jihar Katsina suka yi da ƴan bindigar ya taimaka wajen rage hare-hare a can, amma ya ƙara matsa lamba a makwabciyar Kano.
“A iya ƙididdigar mu, akwai ƙananan hukumomi 17 a Katsina da suka yi sulhu da ƴan bindigar. Tun da ba a karɓe musu makamai ba, sai suka fara neman wasu wuraren kai hari,” in ji shi.
Masana sun sha yin gargadi cewa irin wannan sulhu ba tare da karɓar makamai ko sauya tunanin ƴan bindigar ba, yana da illa mai tsanani ga makwabta.
Dalilan Sauƙin Kai Hari a Kano
Dakta Adamu ya yi bayanin cewa a ilimin kimiyyar tsaro, abubuwa uku ke jawo harin laifuka:
Mai aikata laifi yana da niyyar ci gaba.
Yana ganin zai amfana da abin da zai samu.
Akwai sauƙin aiwatar da laifin.
“A Kano, duk waɗannan abubuwan suna nan. Ƙauyuka da dama ba su da jami’an tsaro, kuma idan ƴan bindigar suka kai hari, suna samun riba kai tsaye,” in ji shi.
Shawarwari Ga Hukumomi da Mazauna Jihar
Shugaban kamfanin Beacon Security ya gargadi hukumomi da su guji sakaci, inda ya bukaci gwamnati ta ɗauki ingantattun matakai na zamani.
“Ya kamata a samar da hanyoyin da mazauna ƙauyuka za su rika sanar da jami’an tsaro idan suna cikin barazana. Su kuma jami’an tsaro su rika kai ɗauki da wuri,” in ji shi.
Ya kuma ba da shawarar cewa gwamnatin Kano ta gudanar da gwaje-gwajen tsaro a ƙauyuka masu nisa don tantance saurin isar da jami’an tsaro idan an kai hari.
Me Ya Kamata Jama’a Su Yi?
Dokta Kabiru Adamu ya jaddada cewa matsalar tsaro ba ta gwamnati kaɗai ba ce, dole kowa ya bayar da gudunmawa domin magance ta.
Ya lissafa matakai uku da mazauna yankunan za su iya ɗauka:
Tsananta Kira ga Jagororin Siyasa:
Su rika neman ɗauki daga wakilansu a majalisa da sauran manyan jami’an siyasa.
“Idan jama’a suka dage da kiraye-kiraye, hakan zai tunatar da jagorori wajibcin kare rayukan al’umma,” in ji shi.
Fallasa Ƴan Bindiga:
Ya ce mazauna yankuna su rika bayar da bayanai kan wadanda suke zargin ƴan bindiga ne.
“Yawanci suna rayuwa ne tare da jama’a, don haka bayanan su na da matuƙar amfani ga jami’an tsaro,” in ji shi.
Tsananta Sanya Idanu:
Ya bukaci al’umma su kara lura da motsin baki a yankunansu.
“Hausawa na cewa idan kiɗa ya canja to rawa ma ta canja. Lokaci ya yi da kowa zai zama mai lura sosai,” in ji shi.
Ƙungiyoyin Ƴan Sa Kai a Matsayin Mafita
A ƙarshe, ya bukaci a kafa ƙungiyoyin ƴan sa kai masu ƙwarewa, amma tare da kulawar jami’an tsaro.
“Yawanci ba sa da makamai masu ƙarfi, amma idanunsu na taimaka sosai wajen taimaka wa jami’an tsaro,” in ji shi.
Wannan labarin ya nuna cewa matsalar tsaro a Kano na ƙara tsananta, kuma idan ba a ɗauki matakai masu ƙarfi ba, jihar na iya shiga cikin halin da sauran jihohin arewa maso yamma ke ciki a yanzu.
